Przedwojenne Tatry Zakopane i Podhale Najpiękniejsze fotogafie Maciej Pinkwart

Tym, co od kilku stuleci przyciąga miliony turystów do Tatr i Podhala, jest niezwykła magia tego miejsca, na którą składają się piękne krajobrazy, dzika przyroda, interesujący folklor, a także zdrowe powietrze i czysta woda. Ale w tej naszej ogólnonarodowej pasji tatrzańskiej i podhalańskiej jest coś znacznie większego i mniej definiowalnego. Od początków XIX wieku Tatry są bowiem symbolem jednoczącym Polaków – najpierw mieszkańców różnych regionów kraju rozdartego przez zaborców, potem tych z różnych klas i warstw społecznych, wreszcie ludzi w różnym wieku, o odmiennej profesji i rozmaitym wykształceniu. Miłość do Tatr przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Są rodziny, które od kilkudziesięciu lat przyjeżdżają do tych samych gazdów, zaglądają w te same zakątki, zachwycają się tymi samymi chatami, nutami i strojami góralskimi.

Jednak Zakopane i Podhale zmieniają się w wielkim tempie i dziś, spoglądając na stare fotografie, widzimy krainę, której już nie ma. Zmieniły się stroje, obyczaje, technika. To, co pozostało niezmienne, to pasja i miłość do Tatr.

Przedwojenna Wilda Najpiękniejsze fotografie Magdalena Mrugalska-Banaszak

Wilda – inna niż pozostałe dzielnice Poznania.

Zapraszamy na Wildę, dzielnicę Poznania, wyraźnie odmienną od pozostałych, robotniczo-przemysłową i wielkomiejską zarazem.

Wilda kształtowała się przez stulecia. Przeżywała lata rozkwitu i gwałtownych upadków. Przechodziła przekształcenia własnościowe, demograficzne, gospodarcze i przestrzenne. W końcu XIX w., kiedy nastąpiło gwałtowne przyspieszenie jej rozwoju, przeobraziła się z podmiejskiej wsi w przemysłowe zaplecze Poznania. 1 kwietnia 1900 r. została włączona w granice miasta. Rynek Wildecki, główny plac dzielnicy z kościołem, gmachami użyteczności publicznej i szeregiem pięknych kamienic, dzielił ją na dwie zdecydowanie różniące się części – reprezentacyjną, zamieszkałą przez elity społeczne i inteligencję, oraz fabryczną i proletariacką. W latach międzywojennych wypracowany został ostateczny kształt Wildy jako dzielnicy Poznania, a wybuch II wojny światowej zakończył proces jej integracji z poznańską aglomeracją.

Proponujemy państwu magiczną podróż w czasie. Warto przyjrzeć się wildeckiej architekturze, pospacerować ulicami dzielnicy, poznać mieszkańców, zobaczyć, jak rozbudowują się zakłady Cegielskiego i co słychać na miejskim stadionie, być świadkiem powstawania nowej parafii księży zmartwychwstańców czy wreszcie wybrać się na pełną atrakcji Drogę Dębińską. Jednym słowem – poznać codzienne i niecodzienne życie Wildy w dwudziestoleciu międzywojennym.

Żelazowa Wola Fotografie 1956-1975 Adam Kaczkowski

Przedwojenna żydowska Warszawa Najpiękniejsze fotografie Jarosław Zieliński

Nie ma chyba w Europie innej metropolii, która podczas drugiej wojny światowej ucierpiała tak straszliwie jak Warszawa. Nie ma w niej drugiej takiej dzielnicy, która została starta z powierzchni ziemi – jak dzielnica północna. I nie ma drugiej tak licznej dzielnicowej populacji, która doświadczyła równie potwornej zagłady i znikła bez śladu po 600 latach bytowania – jak żydowska społeczność północnego śródmieścia.

Wędrówka po przedwojennej żydowskiej Warszawie może odbywać się nieomal wyłącznie w świecie wirtualnym, albowiem w tym rzeczywistym pozostały tylko nieliczne pamiątkowe kamienie, pomniki i tablice. Przetrwały też niektóre nazwy ulic, zaś same ulice zmieniły się nie do poznania. Tam, gdzie było gwarnie – panuje głucha cisza, gdzie było tłumnie – dziś jest bezludzie. Na niezbyt licznych przedwojennych fotografiach przedstawiających ludzi, domy, ulice, bazary i synagogi utrwalił się na wieki świat pełen życia i taki właśnie pokazujemy w naszym albumie.

Przedwojenna Łódź Jacek Reginia-Zacharski

Zapraszamy w podróż do czasów, gdy na ulicy Piotrkowskiej spotkać można było Juliana Tuwima lub Hankę Ordonównę, a wokół słychać było gwar barwnego, wielokulturowego tłumu. Razem z autorem przespacerujemy się głównymi ulicami i placami miasta. Odpoczniemy w cieniu drzew w najpiękniejszych łódzkich parkach. Przyjrzymy się kościołom, cerkwiom i synagogom. Zagłębimy się w szemrane rejony Bałut, zrobimy zakupy na najpopularniejszych i najbardziej gwarnych targowiskach. Zajrzymy także w bramy miejskich podwórek.

Na starych fotografiach zastygło życie codzienne mieszkańców przedwojennej Łodzi: handlarze, gazeciarze, spieszący się przechodnie, bawiące się dzieci. Uchwycono na nich to, co stanowiło kwintesencję tego miasta: tętniące życiem brukowane ulice.

To doskonała propozycja zarówno dla mieszkańców Łodzi, jak i dla wszystkich miłośników historii dwudziestolecia międzywojennego oraz pasjonatów starych fotografii.

Fotografie Krzemieniec 1930-1939 Ludwik Gronowski

Obecne pokolenie nie miało szansy doświadczenia atmosfery starego Krzemieńca. Był on częścią tej Polski, której już nie ma. Dlatego ten album ma ogromną wartość historyczną, ale przede wszystkim niezwykłą wartość artystyczną. Zdjęcia Ludwika Gronowskiego powinny zaintrygować zarówno amatorów, jak i fotografów zawodowych, takich jak ja. Można się z nich dużo nauczyć.

Przedwojenne motocykle i samochody osobowe Najpiękniejsze fotografie Tomasz Szczerbicki

Wystarczyło kilka kilometrów za kierownicą samochodu lub motocykla, aby zrozumieć, że ów pojazd to nie bezduszna maszyna i zwykły środek transportu, ale wehikuł, który pozwala zrealizować marzenia o ściganiu się z wiatrem. Czy takie emocje wywoływały u naszych dziadków szalone rajdy, ekscytujące wyprawy turystyczne, niedzielne przejażdżki i codzienna jazda samochodem bądź motocyklem? Spróbujemy znaleźć odpowiedź na to pytanie, oglądając archiwalne fotografie zamieszczone w tym albumie. Utrwalano na nich nie tylko pojazdy, lecz także ludzi – w strojach z tamtej epoki; w miejscach, które przeszły do historii i przetrwały dziś tylko na zdjęciach. Zatrzymane w kadrze ulotne chwile, pełne pasji, radości, ryzyka i brawury, przybliżą nam świat ówczesnych miłośników pojazdów dwu- i czterokołowych.

Dlaczego to jest takie ciekawe? Bo my dziś czujemy to samo…

Zapraszamy zatem w sentymentalną podróż – na siodełku Harleya-Davidsona, rodzimego Sokoła lub za kierownicą legendarnego Bugatti, popularnego Polskiego Fiata czy zmontowanego w Polsce Chevroleta..

Przedwojenne Śródmieście Warszawy Najpiękniejsze fotografie Jarosław Zieliński

Ekspansywnie rozwijające się śródmieście Warszawy ostatecznie okrzepło na przełomie XIX i XX w. jako niezwykle wydłużony obszar, ograniczony Krakowskim Przedmieściem, Nowym Światem i Alejami Ujazdowskich po stronie wschodniej oraz wielokilometrowym ciągiem równoległej ul. Marszałkowskiej po stronie zachodniej. Polityka carskiego zaborcy sprawiła, że w śródmieściu nie wykształciły się nowoczesne założenia urbanistyczne, powstało też niewiele reprezentacyjnych gmachów użyteczności publicznej. Zamknięcie Warszawy w pierścieniach fortyfikacji spowodowało, że jej centralne obszary zyskały zabudowę nadmiernie intensywną, niejednolitą i zbyt wysoką. Jednocześnie jednak znaczna część Warszawy otrzymała wówczas nowoczesną infrastrukturę – wodociągi i kanalizację, linie kolejowe, tramwaje i telefony. Luksusowe sklepy przy głównych ulicach były wizytówkami prężnie rozwijającego się rodzimego przemysłu i handlu.

Dwudziestolecie międzywojenne nie zdołało radykalnie odmienić oblicza centrum miasta, choć powstało sporo nowoczesnych budynków, a sklepowe salony, kinoteatry i lokale gastronomiczne prześcigały się we wprowadzaniu światowych nowinek. Śródmieście Warszawy w przededniu wojennej katastrofy nie było może miejscem zbyt wygodnym do mieszkania, ale niewątpliwie pełnym uroku i wielkomiejskich pokus. Ruch samochodowy, wielobarwne neony i wspaniale urządzone witryny sklepowe przynajmniej w części uzasadniały miano Paryża Północy, jakim często obdarzano stolicę.

W albumie pokazujemy wyłącznie śródmieście Warszawy międzywojennej, częściej to z lat trzydziestych, w pełni już metropolitalne, pozbawione rysu prowincjonalności pogranicznego, gubernialnego miasta rosyjskiego.

Przedwojenny Żoliborz Nieznane fotografie Tomasz Pawłowski

Żoliborz. Dzielnica zrodzona z pasji i wiary.

Zwykle miasta i jego dzielnice powstają przez stulecia. I pewnie tak również powstawałby i rozwijał się Żoliborz, gdyby nie carska decyzja budowy Cytadeli, która na blisko wiek zatrzymała naturalny rozwój tego rejonu. W tym czasie Żoliborz nie tyle przestał się rozwijać, co przestał istnieć. Ludność mieszkając wokół Cytadeli przesiedlono, zabudowania zburzono.

Dopiero z odzyskaniem niepodległości Żoliborz narodził się na nowo, za to z takim rozmachem, że w ciągu dwudziestu lat na pustkowiu wyrosło nowe miasto, będące jednocześnie częścią Warszawy i zupełnie od reszty Warszawy różne.

Modernistyczny WSM, dworkowy Żoliborz Oficerski, elegancki Żoliborz Urzędniczy i geometryczny Żoliborz Dziennikarski to nie tylko miejsca na mapie. To wyraz różnych koncepcji społecznych, różnych wizji przyszłości. Koncepcji często sprzecznych, niekiedy wprost sobie wrogich. A mimo to udanie i harmonijnie istniejących obok siebie, o czym łatwo się przekonać, podpatrując żoliborzan na starych fotografiach.

W albumie tym prezentujemy zarówno te miejsca i obiekty, których dziś już nie ma, jak i te, które pozostały, opierając się burzliwym dziejom. Chcemy także przybliżyć codzienne życie mieszkańców przedwojennego Żoliborza.

Zapraszamy do obejrzenia magicznych miejsc uchwyconych w kadrach przedwojennych fotografów.