Kategoria: literatura faktu, reportaż

Dzieciaki Dawid Karpiuk

Opowieść o młodych ludziach walczących o życie w świecie, w którym wszystko zawiodło.
Zanim rozsypią się na kawałki, szukają ucieczki.

W alkoholu, lekach, narkotykach, seksie, przemocy, autoagresji.

Żyją i czekają, aż w końcu serca im pękną. Aż się nie obudzą.

Dzieciaki – nastolatki i dwudziestolatki – balansują na granicy. Próbują radzić sobie z brakiem miłości, depresją, zaburzeniami psychicznymi, nałogami i jednocześnie żyć na własnych zasadach. Im głębiej sięgamy do ich historii, tym jaśniejsze się staje, skąd ich urazy, traumy, dlaczego uciekają i co próbują zapomnieć.

Dawid Karpiuk opowiada to wszystko ich realnymi głosami, których refrenem jest hiphopowy soundtrack. Narracja wymyka się schematom i choć płynie się przez nią jak w transie, to nie jest fikcja. Te historie wydarzyły się naprawdę.

Dawid Karpiuk – wokalista i gitarzysta „Dziwnej Wiosny”, autor piosenek i dziennikarz „Newsweeka”. Przyjaciel amstaffa Antka. „Dzieciaki” to jego literacki debiut.

„Ta książka to emocjonalny nokaut. Dopuszcza ona Czytelniczki i Czytelników do świata prawd emocjonalnych, które stoją za postawami i symptomami nie ludzi obcych, innych, ale naszych sąsiadów, znajomych, rodziny. Ten świat nie jest czarno-biały, zerojedynkowy, odegrany jak w teatrze. Jest daleki od Świętej Rodziny, o której słyszymy w Boże Narodzenie. W tych historiach powala siła prawdy, pozbawiona dulszczyzny; właśnie tak jak bohaterki i bohaterowie myśli i żyje znaczna część młodych ludzi. Jeśli ktoś jest zdziwiony, rozumiem to, bo zdolność nastolatków do zakładania masek jest ponadprzeciętna. Dziękuję autorowi za prawdę, którą nie tyle głosi, co brutalnie obnaża.”

Tomasz Bilicki, psychoterapeuta, interwent kryzysowy

W mroku Sprawa zabójstwa Iwony Cygan Mateusz Baczyński

Spektakularne śledztwo czy kłamstwo, w które uwierzyła cała Polska?

14 sierpnia 1998 roku krajem wstrząsnęła informacja o bestialskim morderstwie 17-letniej Iwony Cygan. Ciało brutalnie pobitej i uduszonej drutem nastolatki znaleziono nad Wisłą w małopolskim Szczucinie. Sprawców szukano latami – bezskutecznie.

Dopiero w 2017 roku śledczy ogłosili, że udało im się przełamać panującą od lat zmowę milczenia. Twierdzono, że byli sąsiedzi nastolatki od początku wiedzieli, kim są mordercy. Milczeli, bo bali się o własne życie. Ci, którzy zdecydowali się mówić, ginęli w tajemniczych okolicznościach.

Tyle oficjalna wersja. Akta sprawy, do których jako pierwszy dotarł Mateusz Baczyński, zdają się sugerować coś zupełnie innego.

Z dziennikarskiego śledztwa wyłania się wstrząsający obraz pracy prokuratury i owianego legendą Archiwum X. Organy ścigania całkowicie ignorowały fakty podważające ich teorie i manipulowały opinią publiczną, co w konsekwencji nakręcało spiralę nienawiści wobec podejrzanych. Choć o sprawie Iwony Cygan powstawały do tej pory materiały prasowe, telewizyjne, książki i podcasty – wszystkie powtarzały te same informacje. Co, jeśli nie były one prawdziwe? Co, jeśli mamy do czynienia nie z przełomowym śledztwem, tylko z wielkim kłamstwem?

Co tak naprawdę wydarzyło się 25 lat temu w burzową sierpniową noc w Szczucinie?

Wszystko jest wojną Mark Galeotti

„Putin powinien był przeczytać tę książkę”.

Mark Galeotti

Gdyby Putin przeczytał najnowszą książkę Galeottiego, zrozumiałby, że klasyczna wojna jest za droga, żadna propaganda nie uzasadni śmierci tysięcy żołnierzy, a wyniku konfliktu nie da się przewidzieć. W skrócie: dowiedziałby się tego, co świat na temat Rosji przez rok walk w Ukrainie.

Nie oznacza to jednak – czego najgorszym dowodem jest sam Putin – że czeka nas czas pokoju. Wręcz przeciwnie. Wkraczamy w erę nieustannie tlącego się konfliktu, w którym absolutnie wszystko może zostać wykorzystane jako narzędzie walki.

Eksperci mówią o wojnie hybrydowej, asymetrycznej czy nieliniowej. Samo zjawisko jest stare jak świat: w ten sposób o władzę zabiegali urzędnicy Państwa Kościelnego, florenccy książęta czy walczący w ukryciu partyzanci.

Mark Galeotti, ekspert w sprawach Rosji i przestępczości, przekonuje jednak, że zupełnie inny jest zakres możliwości wynikający z nowych technologii i globalnych zależności. Widać to po działaniach rosyjskich trolli i botów, bilionowych chińskich inwestycjach czy nieustającej inwigilacji.

Bo po tym, jak w XXI wieku wojna wyszła z okopów, wszystko może stać się bronią. Nawet my.

Nazistowscy miliarderzy David de Jong

Przełomowe śledztwo dotyczące współpracy nazistów z niemieckimi potentatami biznesu, którzy zarobili miliardy na potwornościach popełnianych przez Trzecią Rzeszę

w czasie drugiej wojny światowej. Publikacja wyjaśnia także, dlaczego Stany Zjednoczone pozwoliły, by ludzie ci nie ponieśli żadnych konsekwencji.

W roku 1946 Günther Quandt – założyciel najbardziej kultowego niemieckiego imperium przemysłowego i protoplasta dynastii, która do dzisiaj kontroluje firmę BMW – został aresztowany pod zarzutem kolaboracji z nazistami. Quandt twierdził przed sądem, że do wstąpienia do NSDAP zmusił go jego arcyrywal, minister propagandy Joseph Goebbels. Zapadł wyrok uniewinniający. Jednakże biznesmen kłamał; pokolenia jego spadkobierców, a także spadkobierców innych nazistowskich miliarderów jeszcze bardziej się wzbogaciły dzięki nazistom, podczas gdy ich rozrachunek z mroczną przeszłością należało (w najlepszym razie) uznać za niekompletny. Wiele tych osób dalej kontroluje sporą część światowej gospodarki jako właściciele powszechnie znanych, dostępnych na całym globie marek. Potworne dziedzictwo dynastii, które dominowały w takich przedsiębiorstwach jak Daimler-Benz, współzakładały firmę Allianz i nadal zarządzają spółkami Porsche, Volkswagen czy BMW długo ukrywano przed opinią publiczną – aż dotąd.

Książka Davida de Jonga, przełomowe osiągnięcie dziennikarstwa śledczego, opisuje prawdziwą historię gromadzenia przez najbogatsze niemieckie dynastie biznesowe szemranych pieniędzy i władzy dzięki uczestnictwu w potwornościach Trzeciej Rzeszy. Korzystając z bogatych, niewykorzystywanych dotąd źródeł, de Jong pokazuje przejmowanie przez niemieckich magnatów finansowych spółek żydowskich, ich starania o niewolniczą siłę roboczą oraz intensyfikację produkcji broni na potrzeby hitlerowskiej armii w okresie, gdy płonęła prawie cała Europa. Co jednak najbardziej szokujące, autor ujawnia polityczny oportunizm Stanów Zjednoczonych, dzięki któremu nazistowscy miliarderzy mogli uniknąć konsekwencji swoich zbrodni i ukryć krew, która po dziś dzień plami tuzy gospodarki niemieckiej i światowej.

Korespondentki Chodź pokażę ci wojnę Elisabeth Becker

Byłyśmy

Widziałyśmy

Opowiedziałyśmy

Trzy kobiety, trzy historie, jedna wojna.

Wietnam. Cierpienie, łzy, strach, zniszczenie, ból. I one, które jako pierwsze pokazały prawdziwe oblicze wojny. Pionierki, które nie bały się kul, bomb, śmierci. Na zawsze odmieniły oblicze reportażu wojennego.

Tunel 29 Merriman Helena

Niedawno uciekł z jednego z najbardziej brutalnych reżimów na świecie. Teraz postanawia przedostać się tam z powrotem.

Lato, rok 1962. Joachim Rudolph, student, kopie tunel pod Murem Berlińskim. Po drugiej stronie – w Berlinie Wschodnim – czekają dziesiątki mężczyzn, kobiet i dzieci. Ci ludzie gotowi są zaryzykować wszystko, nawet życie, byle stamtąd uciec.

Ta książka to prawdziwa historia najbardziej niezwykłego tunelu ewakuacyjnego wykopanego pod Murem Berlińskim, opowiedziana przez autorkę podcastu BBC Radio 4 (trzy miliony słuchaczy, nagrody Best Radio Podcast oraz Best Moment w plebiscycie British Podcast Awards 2020).

Opierając się na setkach godzin wywiadów z ocalałymi i tysiącach stron dokumentów Stasi, Helena Merriman w pasjonujący sposób przedstawia historię splatającą losy genialnej grupy studentów kopiących tunel, czarującej rudowłosej kurierki, amerykańskiej sieci informacyjnej, planującej sfilmować śmiałą ucieczkę, i szpiega Stasi, który zagraża całemu przedsięwzięciu.

„Tunel 29” to poruszająca opowieść o tym, co się dzieje, gdy ludzie tracą wolność, i o tym, do czego są zdolni, by ją odzyskać. To literatura faktu, która wciąga bardziej niż niejedna powieść sensacyjna.

Gęsiego Z miasta na wieś Marcin Wójcik

Kupiłem dom między Bugiem a Narwią, na skraju puszczy, na Kurpiach Białych. W komplecie obora, stodoła, ziemianka, sad, pięć hektarów ziemi w jednym kawałku i stado myszy zdziwionych, że ktoś tu się pojawił. Przez rok nie miałem odwagi powiedzieć rodzicom, że wróciłem do chłopskich korzeni.

Marcin Wójcik, reporter „Dużego Formatu”, po latach życia w wielkim mieście wraca na gospodarstwo. Tym razem swoje własne. Nim się to jednak stanie musi pokonać szereg trudności począwszy od ukończenia studiów rolniczych, przez remont zrujnowanego domu, zdobycie odpowiednich gatunków roślin i zwierząt, zakup gnojowicy, walkę ze słupami wysokiego napięcia w sąsiedztwie…

Musi się też zmierzyć z oburzeniem warszawskich znajomych na wieść o tym, skąd się bierze mięso na jego stole i co ma ono wspólnego z biegającymi niedawno po podwórku gęsiami i kurami.

W obejściu Wójcika nigdy nie jest nudno. Podobnie jak w kolejnych odsłonach jego wiejskiej kroniki, którą przeplata opowieściami o innych ludziach, którzy tak jak on zamieszkali na wsi. Są tu reportaże o tych, którzy przenieśli się z Paryża na Warmię i hodują kozy, o tych, których dusi smród z wielkich ferm, o tych, którzy budują mikrodomki, o tych, którzy prowadzą salon piękności dla krów, czy też zastanawiają się na forum internetowym, ile partnerek powinien mieć zdrowy perlik. Gęsiego to zabawna, ciepła i pełna dystansu opowieść dla mieszczuchów fantazjujących o życiu za miastem oraz mieszkańców wsi, którzy dzięki lekturze książki Marcina Wójcika mogą zobaczyć swój świat w zupełnie nowym świetle.

High-end Dlaczego potrzebujemy doskonałości Bartosz Pacuła

Mniej znaczy więcej.

Ludzka kreatywność nie zna granic. Wynalazki i wprowadzane innowacje technologiczne mają oszczędzać nasz czas. Na całym świecie trwa wyścig o tempo i obniżanie kosztów produkcji. Nie ma znaczenia, czy jest to pieczywo, bawełniana koszula czy samochód. Ludzi zastępują roboty i maszyny, które nie popełniają błędów. Szybciej, więcej, taniej.

Stop!

Zwolnijmy i zróbmy krótki rachunek sumienia. Ile z tych przedmiotów zepsuło się i nie można już ich naprawić? Jaki koszt przy takiej eksploatacji zasobów ponosi środowisko? Czy obcowanie z takimi rzeczami sprawia nam przyjemność?

W tej nieustannej pogoni zapominamy, że nic nie zastąpi pracy ludzkich rąk. Wysoka jakość i trwałość wymagają rzemieślniczej dokładności. Poznajmy ludzi i wejdźmy do ich warsztatu, w którym nadają rzeczom „duszę”.

Sopoty Tomasz Słomczyński

Sopot powstał zapewne około tysiąca lat temu. Pierwszy raz stał się modny i prestiżowy już w XVI wieku, kiedy zamożni gdańszczanie zaczęli budować tam letnie rezydencje. Sto lat później pojawili się pierwsi patoturyści. To szwedzcy żołnierze urządzający w swoich kwaterach hałaśliwe pijatyki. Minęły wieki, ale pewne rzeczy się nie zmieniły. Miasto, które w XIX wieku oficjalnie zyskało status uzdrowiska, do dziś zmaga się z nadmiarem uciążliwych gości.

Sopot to jednak nie tylko polskie San Remo. Jego kształt i charakter przez stulecia tworzyli kolejni mieszkańcy ­– polscy, niemieccy, kaszubscy, żydowscy. Wszyscy zostawili w nim swoje ślady, podobnie jak kolejne władze, które kształtują miejski krajobraz. Sopocianie omijają Monciak i rzadko zaglądają na molo. Prawdziwe życie toczy się w bocznych uliczkach, na werandach, blokowiskach, wzgórzach, w sopockim lesie.

Za przewodnika po tym świecie mamy Tomasza Słomczyńskiego – bo Sopoty to również osobista historia autora i jego rodziny, opowieść o niełatwych relacjach z miastem, fascynacjach i rozczarowaniach, odejściach i powrotach.